D, d

der, die

siehe Grammatik Artikel u. Relativpronomen

Daach Pl. Da

Tag

 

Daak Pl. Däker

Dach

 

Daakhase Pl. Daakhasen

Dachhase (scherzhaft für Katze)

 

Daakrenne Pl. Daakrennen

Dachrinne

 

Daal auch Dale Pl. Dale

Tal

 

Daalschlag Pl. Daalschläge

K.-o.-Schlag

 

daap, deip (älter)

tief

 

dabiedabeisiehe Grammatik Konjunktionen 

dailen [da:ɪ̯lən] auch dalen [daːlən]

teilen

eck daile, du dailst, ha/se/et-öet dailt, wa/jie/se dailt, edailt

auch: eck dale, du daalst, ha/se/et-öet daalt, wa/jie/se daalt, edaalt

Dalder Pl. Dalder, Talder Pl. Talder (beides älter)

Taler

 

Däle Pl. Dälen

Hausflur

 

dalen [daːlən] auch dailen [da:ɪ̯lən]

teilen

eck dale, du daalst, ha/se/et-öet daalt, wa/jie/se daalt, edaalt

auch: eck daile, du dailst, ha/se/et-öet dailt, wa/jie/se dailt, edailt

damanke auch dermanke (älter)

dazwischen

 

damidde

damit

 

Damp

Dampf

 

Dämper Pl. Dämper

Kocher für Schweinekartoffeln

 

Danne Pl. Dannen

Tanne

 

Danz Pl. Dänze

Tanz

 

danzen

tanzen

eck danze, du danzest, ha/se/et-öet danzet, wa/jie/se danzet, edanzet

Dart [daːɐ̯t] (nur Singular), Deist (älter)

freches oder aufsässiges Mädchen

Aussprache wie hdt. Bart

darumme

darum

 

dat

das

siehe Grammatik Artikel u. Relativpronomen

datemal

damals

 

Datiet Pl. Datieten

Tageszeit

 

Dau

Tau

 

dauen

tauen

eck daue, du dauest, ha/se/et-öet dauet, wa/jie/se dauet, edauet
Dauk Pl. DäukerTuch 

daun [daun]

tun

Aussprache wie hdt. tauen

eck dau, du daust, ha/se/et-öet daat, wa/jie/se daut, edaan  

Präteritum: eck da, du daast, ha/se/et-öet da, wa/jie/se daen

Konjunktiv: eck deu, du deust, ha/se/et-öet deu, wa/jie/se deuen

dausend

tausend

siehe Grammatik Zahlwörter

deck

dir, dich

siehe Grammatik Artikel u. Reflexivpronomen

Deig Pl. Deig

Teig

 

deipdenkern

melancholisch

 

dermanke auch damanke (älter)dazwischen 

deswejjen

deswegen

 

dettsch

albern, dämlich

 

deukerjaan, deukerjawech (älter)

verdammt noch mal

Aussprache deukerjawech

dickedaun

dicketun,

angeben

Konjugation siehe daun

dieewisch [diːəviʃ]

dreist

Aussprache dieewisch

Diek Pl. Dieke

Teich

 

dien, diene

dein, deine

siehe Grammatik Artikel u. Possesivpronomen

Dier Pl. Diere

Tier

 

Dieße Pl. Dießen (älter)

Bordüre an Kleidung

 

Dimme Pl. Dimmen

Dieme

 

Dinnsedaach

Dienstag

 

Disch Pl. Dische

Tisch

 

Discher Pl. Discher

Tischler

 

Dissele [disselə] Pl. Disselen

Distel

 

Döbber Pl. Döbber,

Döwwer Pl. Döwwer (älter)

Täuberich

 

Dochter Pl. Döchter

Tochter

 

doef [doːəf]

doof, dumm

 

Döegenicht (älter)

Taugenicht

 

döen [døːen]

taugen

Aussprache wie hdt. Böen

eck döe, du dochst, ha/se/et-öet docht, wa/jie/se döet, edöet

doene [do:ənə]

damals

 

döenisch [døːənɪʃ]

frech, albern

 

Döenischer Pl. Döenische

Taugenichts

 

Döepe [døːəpe] Pl. Döepen

Taufe

Aussprache Döepe

döepen [døːəpən]

taufen

eck döepe, du döepest, ha/se/et-öet döepet, wa/jie/se döepet, edöepet

Doet [doːət], Dued (älter)

Tod

Aussprache Doet

doet(e) [doːət(e)] auch doich [doːiç] tot 
doich [doːiç] auch doet(e) [doːət(e)] 

Dollbräjen Pl. Dollbräjen

Tollpatsch

 

Döllemer Pl. Döllemer

Eigenbrötler, Tollpatsch

 

döllemern

unüberlegt oder planlos handeln

eck döllemere, du döllemerst, ha/se/et-öet döllemert, wa/jie/se döllemert, edöllemert

Dönecken Pl. Döneckens

unglaubliche oder spaßige Geschichte

 

Dönnder Pl. Dönnder

Donner

 

Dönnderdaach

Donnerstag

 

dönndern

donnern

eck dönndere, du dönnderst, ha/se/et-öet dönndert, wa/jie/se dönndert, edönndert

Dor Pl. Doore

Tor

 

dorch

durch

siehe Grammatik Präpostionen
Dörp Pl. DörperDorf 

Dorwääch Pl. Dorwä

Hoftor

 

Dorwäächständer Pl. Dorwäächständer

Torpfosten

 

döschen

dreschen

eck dösche, du döschest, ha/se/et-öet döschet, wa/jie/se döschet, edöschet  

Döscher Pl. Döscher

Drescher

 

Dössel Pl. Dössel [dœzzəl]

Dussel, Dummkopf

 

Dösst [dœst]

Durst

 

dössten

dürsten

eck dösste, du dösstest, ha/se/et-öet dösst, wa/jie/se dösst, edösst

dösstig

durstig

 

dra

drei

siehe Grammatik Zahlwörter

draen [dʀaːən]

tragen

Aussprache draen

eck dra(e), du drächst, ha/se/et-öet drächt, wa/jie/se draat, edraen

Imperativ; draach, laat uns draen, draat

drahen [dʀaːhən]drehen

Aussprache drah

eck drah(e), du drahst, ha/se/et-öet draht, wa/jie/se draht, edraht

dranedaran 

dräpen

treffen

eck dräpe, du drippest, ha/se/et-öet drippet, wa/jie/se drippet, edroepen [edʀo:əpən]  

Präteritum: eck drüppe, du drüppest, ha/se/et-öet drüppe, wa/jie/se drüppen

drauen (älter)

drohen

eck draue, du drauest, ha/se/et-öet drauet, wa/jie/se drauet, edrauet

Drellschörte Pl. Drellschörten

Arbeitsschürze (aus Drellstoff)

 

drieben

treiben

eck driebe, du driffst, ha/se/et-öet drifft, wa/jie/se driebet, edreeben [edʁɛəbən]

Imperativ: driff, laat uns drieben, driebet

Driebenkiel Pl. Driebenkiele, Driewerkittel (älter)

Spaltkeil, Quertreiber

 

drieste auch 

driewisch [dri:ewiʃ]

dreist

 

driewisch [dri:ewiʃ] 

auch drieste

 

drinken

trinken

eck drinke, du drinkest, ha/se/et-öet drinket, wa/jie/se drinket, edrunken  

Präteritum: eck drunk, du drunkest, ha/se/et-öet drunk, wa/jie/se drunken

drittahndreizehnsiehe Grammatik Zahlwörter

driwwellieren

belästigen, quälen

eck driwweliere, du driwwelierst, ha/se/et-öet driwweliert, wa/jie/se driwweliert, driwweliert

dröbber, dröwwer (älter)

drüber

 

dröe [dʀøːe]

trocken, mager

Aussprache dröe

Dröechniss [dʀøːəçnɪ​⁠s] Pl. Dröechnisse

Trockenheit

 

dröen [dʀøːən]

trocknen

eck dröe, du dröest, ha/se/et-öet dröet, wa/jie/se dröet, edröet

drömmeln

trödeln, bummeln

eck drömmele, du drömmelst, ha/se/et-öet drömmelt, wa/jie/se drömmelt, edrömmelt

drömmenträumeneck drömme, du drömmest, ha/se/et-öet drömmet, wa/jie/se drömmet, edrömmet

dropp

drauf

 

Drube Pl. Druben

Traube

 

Druem [druːəm] Pl. Drömme

Traum

 

druemen [druːəmən] (älter)

träumen

eck drueme, du druemest, ha/se/et-öet druemet, wa/jie/se druemet, edruemet

drüjjen

drücken

eck drüjje, du drüjjest, ha/se/et-öet drüjjet, wa/jie/se drüjjet, edrüjjet  

Präteritum: eck drücke, du drückest, ha/se/et-öet drücke, wa/jie/se drücken

drummerum

drumherum

 

drüppen

tropfen

eck drüppe, du drüppest, ha/se/et-öet drüppet, wa/jie/se drüppet, edrüppet

Druppen Pl. Druppen

Tropfen

 

Drusen

Bewußtlosigkeit

 

drusseln [dʀʊzzeln]

dösen, schlummern

eck drussele, du drusselst, ha/se/et-öet drusselt, wa/jie/se drusselt, edrusselt

druut

daraus

 

du hinter dem Verb angehängt -e [ə]

du

siehe Grammatik Pronomen  

Beispiel: du kummest morjen, morjen kummeste

dubbelt, duwwelt (älter)

doppelt

siehe Grammatik Zahlwörter

Dübel Pl. Dübels,

Düwel Pl. Düwels (älter)

Teufel

 
Duchser [duksɐ] Pl. DuchserSpatz, Sperling 

düchtig

tüchtig

 

ducken

untertauchen (jemanden)

eck ducke, du duckst, ha/se/et-öet ducket, wa/jie/se ducket, educket

düen

taugen

eck düe, du dochst, ha/se/et-ört docht, wa/jie/se döet, edöet

Düer [dyər] Pl. Düern

Tür

 

duern [duːərn]

dauern

eck duer, du duerst, ha/se/et-öet duert, wa/jie/se duert, eduert  

Präteritum: eck dure, du durst, ha/se/et-öet dure, wa/jie/se duren

düern [dyern]

dürfen

eck düre, du dürst, ha/se/et-öet duurt, wa/jie/se duurt, eduurt  

Präteritum: eck dorfte, du dorftest, ha/se/et-öet dorfte, wa/jie/se dorften

duffen

nieseln,

leicht regnen

eck duffe, du duffest, ha/se/et-öet duffet, wa/jie/se duffet, eduffet

dulle

stark

Steigerung: dullder, an dulldesten

Dumen Pl. Dumen

Daumen

Aussprache wie hdt. Blumen

Dune Pl. Dunen

Daune

 

Duchser [duksɐ] Pl. DuchserSpatz, Sperling 

düselig

schwindelig

 

dusendtausendsiehe Grammatik Zahlwörter

düsse

diese

Aussprache wie hdt. Nüsse

siehe Grammatik Demonstrativpronomen  

düsser

dieser

siehe Grammatik Demonstrativpronomen 

düsset

dieses

siehe Grammatik Demonstrativpronomen 

düster

duster, dunkel

 

Dutt Pl. Dutten

Knäuel, Klumpen

 

Dutten Pl. Dutten

Ausgußstopfen

 

düütlich

deutlich

 

düütsch

deutsch

 

Duwe Pl. Duwen

Taube